Stasiuk żegna Rosję

autor zdjęcia: Tomasz Gotfryd/ Czarne

źródło: Rzeczpospolita

Andrzej Stasiuk wydał właśnie „Rzekę dzieciństwa”

źródło: Rzeczpospolita

Rzeka dzieciństwa Wydawnictwo Czarne, 2024

Pandemia i wybuch wojny w Ukrainie zmieniły plany pisarza. Opisuje piekło Rosji, ale przypomina też hieny cmentarne na żydowskich grobach Bełżca.

W 2021 r. Andrzej Stasiuk wydał świetną powieść „Przewóz” rozgrywającą się nad Bugiem, w rodzinnych okolicach jego ojca, w realiach 1941 r.

III Rzesza szykuje się do ataku na ZSSR, gdzie chce uciec żydowskie rodzeństwo, idealizując „ojczyznę proletariatu”. Siwy, dowódca partyzantów, wypiera wrześniową klęskę i czwarty rozbiór Rzeczypospolitej, wspominając zwycięstwo Budionnego nad kozakami w 1920 r. Jest jeszcze proboszcz w depresji, który pije, potajemnie wypędzając z siebie Belzebuba. Otrzymaliśmy portret czasu polskiej katastrofy, kiedy Bug stał się naszą granicą. Stasiuk pointuje ten wątek w „Rzece dzieciństwa”, utrzymanej w lubianej przez niego formie dziennika podróży i towarzyszącej jej refleksji. Pisze o autobusowych objazdówkach Polaków po Ukrainie „szlakiem wielkości, do której się nie dorosło”.

Putin i Dostojewski

„Rzeka dzieciństwa” również meandruje wokół Bugu, portretując okrucieństwa ludzi. Pojawia się koń bity łańcuchem, a potem zła jest coraz więcej. Plan samotnego obchodzenia 60. urodzin w Tuwie albo na Zabajkalu przekreśla wybuch pandemii i agresja Rosji na Ukrainę (rozdział „Donbas”, o dziwo, nie porywa). Mamy kryzys uchodźczy, a wraz z nim...