Nieprawidłowości w funkcjonowaniu spółek komunalnych są nagminne

Prowadzenie działalności poza sferą użyteczności publicznej i zawyżone wynagrodzenia dla władz spółki to najczęstsze przewinienia spółek komunalnych. Organy gmin nie są zainteresowane ich wykrywaniem.

Spółki komunalne to spółki prawa handlowego utworzone przez jednostki samorządu terytorialnego (dalej także jako j.s.t.), działające z wykorzystaniem ulokowanego w niej mienia komunalnego. Jest to forma, w jakiej j.s.t. mogą wykonywać zadania własne, które podejmowane są w celu zaspokojenia zbiorowych potrzeb społeczności lokalnej. Przedmiotem działalności takiej spółki jest zatem właśnie realizacja zadań użyteczności publicznej, a ewentualne prowadzenie działalności gospodarczej, wykraczającej poza zadania o takim charakterze, jest możliwe wyłącznie w przypadkach wynikających z przepisów ustawy o gospodarce komunalnej. Nad prawidłowością wykonywania tych zadań czuwa Najwyższa Izba Kontroli i – teoretycznie – rada gminy.

NIK

Instytucją odgrywającą najistotniejszą rolę w kontroli podmiotów publicznych jest Najwyższa Izba Kontroli, która wielokrotnie przyglądała się działaniom spółek komunalnych. Kontrola dotyczyła różnych sfer funkcjonowania spółek komunalnych, a jedną z nich jest kwestia prowadzenia działalności poza sferą użyteczności publicznej. Poza tą sferą gmina może tworzyć spółki kapitałowe i przystępować do nich jedynie wyjątkowo – pod warunkiem spełnienia wymogów określonych w art. 10 ust. 1–3 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (DzU z 2021 r., poz. 679, dalej: u.g.k.). Zgodnie z tymi przepisami...