Prawem o ścianę

Marek Safjan, prezes Trybunału Konstytucyjnego

Prawem o ścianę

Mam głębokie przekonanie, że najbardziej wzniosłe deklaracje zawarte w przepisach prawa, również tych najwyższej rangi, nie zastąpią przyzwoitości, dobrego obyczaju, wrażliwości i najzwyklejszej życzliwości w relacjach między ludźmi. Banałem jest stwierdzenie, że prawo pozostanie pustą formułą, jeśli spotka się tylko z obojętnością tych, do których jest adresowane. Dwieście tabliczek z zakazami rzucania w lesie śmieci i nawołujących do szanowania zieleni i ochrony przyrody nie oczyści go, jeśli ani władza, ani użytkownicy lasu nie przejmą się dogłębnie problemami środowiska.

Podobnie rzecz się ma na innych szczeblach hierarchii prawa. Nie oczekujmy, że odmieni rzeczywistość przepis chroniący godność każdego człowieka, jeśli społeczeństwo nie będzie chciało ochrony tej wartości, wręcz przeciwnie: będzie powszechnie akceptowało zgoła inne typy relacji międzyosobowych.

Prawo, również to najwyższej rangi, może dobrze funkcjonować, jeśli nie będzie natrafiać na powszechne odrzucenie, niechęć, niezrozumienie czy bojkot.

Do tej refleksji skłoniła mnie zamieszczona niedawno w jednej z warszawskich gazet historia pewnej młodej kobiety starającej się o rentę inwalidzką, której wpisano do dokumentacji gromadzonej w ZUS informację opartą rzekomo na wywiadzie środowiskowym, że jest...