Wciąż nie wiadomo, jak ustalić przychód przy umowie zamiany

Podatkowe skutki umowy zamiany od lat budzą wątpliwości, chociaż jest to jedna z najważniejszych umów przenoszących własność rzeczy i praw, a jej cywilnoprawne regulacje pozostają bez zmian

Potwierdzeniem są interpretacje organów skarbowych. Większość wyjaśnień zamieszczonych na stronie internetowej ministra finansów, dotyczących opodatkowania „zwykłej” zamiany, zawiera tezy odmienne od przedstawianych przez wnioskodawców (podatników).

Postulowane przez podatników zasady opodatkowania nie znajdują poparcia w praktyce skarbowej. Wątpliwości wynikają poniekąd z tego, że przepisy podatkowe (ustawa o CIT i ustawa o PIT w części dotyczącej przedsiębiorców) nie definiują przychodów i kosztów wynikających z umów zamiany.

Jak ustalić wysokość przychodu

Pierwsza wątpliwość dotyczy wskazania wysokości przychodu podatnika dokonującego zamiany. Może być nim wartość rynkowa własnego zamienianego dobra lub wartość rynkowa dobra otrzymywanego od drugiej strony (obliczona zgodnie z art. 12 ust. 5 ustawy o CIT). W mojej ocenie prawidłowa jest druga wartość.

Definicja przychodu wskazuje, że przychodem są „faktycznie otrzymane” lub – w przypadku zamiany w ramach działalności gospodarczej – „należne przychody”. Zarówno dobrem „otrzymanym”, jak i „należnym” (od drugiej strony umowy) jest rzecz (prawo) będąca świadczeniem drugiej strony umowy. To jej wartość determinuje przychód podatkowy.

W razie zamiany dóbr o nieekwiwalentnej wartości strony umowy mogą zastrzec wniesienie dopłaty pieniężnej przez...