Ostatni z Kolumbów

autor zdjęcia: Jakub Ostałowski

źródło: Rzeczpospolita

Prof. Jerzy Kłoczowski był pierwszym laureatem Nagrody im. Jerzego Giedroycia, którą otrzymał w 2001 r. za działalność w imieniu polskiej racji stanu.

Powstaniec warszawski, wybitny intelektualista, współtwórca idei Europy Środkowo-Wschodniej. Postać prof. Jerzego Kłoczowskiego przybliża publicysta i historyk.

Wraz ze śmiercią prof. Jerzego Kłoczowskiego symbolicznie odchodzi z polskiego życia publicznego i intelektualnego pokolenie wojennych dwudziestolatków, od tytułu powieści Romana Bratnego nazywanych „Kolumbami". Wychowani w II Rzeczypospolitej w znaczącej części nie przetrwali ostatniej wojny. Ci z nich, którym było dane przeżyć, znaleźli się bądź na emigracji, bądź przyszło im spędzić dorosłe życie w PRL. Bez ich wkładu nie można sobie wyobrazić ani powojennego czterdziestolecia, ani ostatnich trzech dekad.

Jerzy Kłoczowski pochodził z ziemiańskiej rodziny z polsko-pruskiego pogranicza, z okolic Przasnysza. Urodził się w grudniu 1924 roku i jego świat miało zdruzgotać dopiero przyłączenie tych terenów do Rzeszy. Kłoczowscy uciekają do Warszawy. Dworek w Bogdanach wróci później do rodziny, profesor będzie spędzał starość w domu swoich lat dziecięcych.

Ukształtowani przez okupację

Lata wojny to tajne komplety i konspiracja. W jego pokoleniu niby też rzecz normalna, ale Kłoczowski trafia ostatecznie do inteligenckiej „Baszty". Jednym z jego konspiracyjnych kolegów jest Mieczysław Chorąży – późniejszy wybitny onkolog. Obydwaj otrzymają Order Orła Białego – Kłoczowski z rąk prezydenta...