![[?]](https://static.presspublica.pl/web/rp/img/cookies/Qmark.png)
Radziwiłłowskie państwo w państwie
Zdrada Janusza i Bogusława Radziwiłłów, którzy oddali Litwę pod panowanie szwedzkie, stała się nie tylko najbardziej jaskrawym przykładem niszczącej państwo samowoli magnatów.
Dla narodu szlacheckiego była również dowodem na brak lojalności innowierców wobec ojczyzny. Ciosy zadawali jej w XVII wieku sąsiedzi protestanccy, prawosławni i muzułmańscy, a często faktycznie wspierali ich obywatele Rzeczypospolitej owych wyznań. Obok straszliwych zniszczeń i ofiar, państwo polsko-litewskie dotknął dodatkowy cios: nieufność wobec współbraci. Dziś przypominamy, jak w rzeczywistości obaj Radziwiłłowie kalwiniści dokonali zdrady Rzeczypospolitej.
Kolejne pokolenia potomków Ościka Radziwiłła w ciągu kilku stuleci stworzyły w Wielkim Księstwie własne, autonomiczne państwo w państwie. Na olbrzymich przestrzeniach Litwy słowo Radziwiłła znaczyło więcej niż królewski dokument czy sejmowa konstytucja. Fundamentem latyfundium były królewskie nadania, które szczodrzy Jagiellonowie i ich następcy prezentowali kniaziom litewskim „za wierną służbę”. Ponadto obudowywały je królewskie zastawy zwane królewszczyznami. Radziwiłłowie chętnie ratowali dziurawą królewską kiesę, ale nie czynili tego bynajmniej bezinteresownie. W zamian za gotówkę otrzymywali różnym tytułem (w zastaw lub w dożywocie) dobra wielkoksiążęce. W ręce radziwiłłowskie majątki trafiały też tytułem dziedziczenia po wymierających rodach litewskich. Sporo też ziemi przeszło w ręce Radziwiłłów jako posagi ich małżonek. Książęta dbali, by dobra tworzyły w miarę zwarte...
Archiwum Rzeczpospolitej to wygodna wyszukiwarka archiwalnych tekstów opublikowanych na łamach dziennika od 1993 roku. Unikalne źródło wiedzy o Polsce i świecie, wzbogacone o perspektywę ekonomiczną i prawną.
Ponad milion tekstów w jednym miejscu.
Zamów dostęp do pełnego Archiwum "Rzeczpospolitej"
ZamówUnikalna oferta
