Człowiek, który uratował Jana Karskiego

źródło: Archiwum

Doktor Stanisław Stuchły (w pierwszym rzędzie, w środku) i jego żona Helena wśród pracowników szpitala w Nowym Sączu. Rok 1941 (fot. archiwum Janusza Stuchłego)

źródło: Archiwum

Jan Karski (Kozielew- ski) na balu noworocznym w Zamku Królewskim w Warszawie. 1938 r. (fot. Instytut Hoovera)

O północy kurier wyskoczył z okna szpitalnego parteru prosto w ramiona konspiratorów z ZWZ

Czekając na przejście ulewy, przystanęła w bramie. Obok dostrzegła starszego mężczyznę. Nigdy nie zwierzała się obcym, ale teraz szybko nawiązali kontakt. Okazało się, że on też spędził wojnę w Nowym Sączu.

– Mieszkaliśmy u brata mego męża. Wciąż obawialiśmy się Niemców – powiedziała.

– Proszę pani, nie trzeba się było bać – odpowiedział nieznajomy. – Dom doktora Stuchły był strzeżony dzień i noc.

Kobietą, która przystanęła w bramie wrocławskiej kamienicy, była moja babcia Irena Stuchly (to prawidłowa forma nazwiska o szwajcarskim rodowodzie. Oprócz jej męża pozostali krewni używali formy spolszczonej „Stuchły”). Wraz z dziadkiem Zbigniewem w 1944 roku musieli opuścić Lwów. Ich tułaczy szlak wiódł przez Nowy Sącz i Lublin aż do Wrocławia. To tu 20 lat po wojnie dosłownie na ulicy babcia spotkała kogoś, kto musiał dobrze wiedzieć, kim był w polskim podziemiu dr Stanisław Stuchły, w latach 1928 – 1944 dyrektor sądeckiego szpitala.

Drugi tajemniczy posłaniec pojawił się już na mojej własnej drodze. W maju 2007 r. wracałam przez Nowy Sącz z rajdu pieszego. Postanowiłam odwiedzić grób stryjecznego dziadka. Nie miałam pojęcia, gdzie go szukać. Upał i pustka. Biuro cmentarne zamknięte. W alejkach jeden jedyny człowiek. – Doktor Stuchły, chirurg? Operował mnie na ślepą kiszkę. Miał dwóch synów. Jego żona też była lekarzem, prawda? Nieznajomy nie umiał...