Wielki arsenał demokracji

źródło: AKG/East News

Amerykańskie statki przy nabrzeżu portu w Murmańsku, 1942 r.

źródło: bridgeman art library

Roosevelt i Churchill na pokładzie pancernika „Prince of Wales” po podpisaniu Karty Atlantyckiej, 14 sierpnia 1941 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Wyładunek brytyjskich czołgów Matilda w Murmańsku, lato 1942 r.

źródło: Corbis

Budowa statku typu Liberty w Wilmington w Północnej Karolinie, 1942 r.

źródło: Archiwum „Mówią wieki”

Brytyjski czołg Churchill III w służbie Armii Czerwonej podczas walk pod Charkowem, luty 1943 r.

źródło: AKG/East News

Wyładunek bomb lotniczych i czołgów z pokładu alianckiego statku w Murmańsku, 1942 r.

źródło: AKG/East News

Rosyjskie dzieci dostają amerykańskie mleko, masło i słodycze dostarczone w ramach Land-Lease

źródło: Corbis

Brytyjskie myśliwce Hawker Hurricane w barwach sowieckiego lotnictwa

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Alianckie okręty zbierają się u brzegów Islandii przed wyruszeniem z konwojem do Murmańska

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Brytyjski lotniskowiec HMS „Victorious”, który brał udział w operacjach przeciwko pancernikowi „Tirpitz”

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Brytyjski krążownik HMS „Edinburgh” pływający w konwojach arktycznych , zatopiony 2 maja 1942 r. z ładunkiem 5,5 t sowieckiego złota (była to część zapłaty za alianckie dostawy). Złoto wydobyto z wraku dopiero w latach 80.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Krążownik HMS „Trinidad” zatopiony 15 maja 1942 r.

źródło: Wikipedia

Niemiecki ciężki krążownik „Admiral Hipper” u wybrzeży Norwegii

źródło: Fotorzepa

Atak niemieckich bombowców na okręt eskortowy konwoju PQ-16

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Łódź latająca BV-138 z pancernika „Lützow” zaopatruje U-255 na Morzu Barentsa

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Atak na aliancki konwój – biały ślad wskazuje torpedę, która trafia w statek

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Niemiecki wodnosamolot He 115 bombarduje aliancki statek

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Niemiecki niszczyciel Z26 tonie trafiony przez krążownik „Trinidad”, 29 marca 1942 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Załoga niszczyciela strzegącego konwoju zrzuca bomby głębinowe na U-Boota

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Marynarze na pokładzie niszczyciela podczas jednego z konwojów arktycznych

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Okręt podwodny S-25 (przyszły ORP „Jastrząb”) pod banderą US Navy, lata 20.

źródło: Wikipedia

Załoga na pokładzie ORP „Jastrząb”, wiosna 1942 r.

źródło: AKG/East News, Zbiory Autora, Archiwum „Mówią Wieki”

Oficerowie wachtowi na ORP „Garland” obserwują morze, 1942 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Konwój PQ-18 – eksplozja statku storpedowanego przez U-Boota, wrzesień 1942 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Załadunek sprzętu na pokład ORP „Garland” – pierwszy od lewej por. Zubkowski, 1942 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Obsługa sprzężonych plot. karabinów maszynowych na pokładzie ORP „Garland”

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Niszczyciel ORP „Garland”

źródło: Fotorzepa

Dziób „Garlanda” podczas rejsu bojowego

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

źródło: Rzeczpospolita

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Konwój PQ-16 – transportowiec płonie po ataku Luftwaffe, 27 maja 1942 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Konwój PQ-17 – frachtowiec trafiony torpedą przez U-Boota

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Brytyjska fregata HMS „Bickerton” w osłonie konwoju JW59, wrzesień 1944

źródło: Archiwum „Mówią wieki”

Oblodzony pokład i nadbudówka krążownika HMS „Nigeria” podczas rejsu w osłonie konwoju arktycznego

Losy drugiej wojny światowej w Europie rozstrzygnęły się na froncie wschodnim. Ale nie wiadomo, jak by się wszystko potoczyło, gdyby nie alianckie dostawy broni, amunicji i wyposażenia wojskowego dla Armii Czerwonej. A także odwaga i trud marynarzy statków oraz okrętów eskorty pływających drogą północną w konwojach do Murmańska i Archangielska.

W momencie wybuchu wojny w Stanach Zjednoczonych obowiązywała uchwalona w latach 30. przez Kongres ustawa o neutralności. Była przejawem silnego wówczas izolacjonizmu Amerykanów, którzy nie chcieli, by ich kraj angażował się w konflikty w Europie. We wrześniu 1939 roku Franklin Delano

Roosevelt, zobligowany tym prawem, wprowadził embargo na dostawy wszelkiego rodzaju uzbrojenia dla walczących państw. Będąc jednak przeciwnikiem nazizmu i nie chcąc, by USA znalazły się na marginesie wypadków (i wyrzekły się zysków z handlu bronią), przeforsował nie bez kłopotów, że w listopadzie ustawę o neutralności zastąpiono aktem Cash and Carry. Nowa regulacja zachowywała pozory neutralności, gdyż amerykańskie uzbrojenie i sprzęt mogli kupować zarówno alianci zachodni, jak i Niemcy. Faktycznie sprzyjała jednak tym pierwszym, gdyż dominacja brytyjskiej Royal Navy na morzach uniemożliwiała przewóz towarów ze Stanów Zjednoczonych do Niemiec. Natomiast Wielka Brytania mogła kupować uzbrojenie w dowolnych ilościach pod warunkiem natychmiastowej zapłaty.

Po niemieckim ataku na Francję w maju 1940 roku brytyjski premier Winston Churchill zwrócił się do prezydenta Roosevelta o nieodpłatne przekazanie kilkudziesięciu kontrtorpedowców. Również premier Francji Paul Reynaud zaapelował do prezydenta o udzielenie przez Stany Zjednoczone „moralnego i...