Na przekór ojcu i aby uciec przed wojskiem
Demonstracje charkowskie, w których wziął udział Józef Piłsudski, należy traktować jako kontynuację wileńskiej konspiracji. Wzrastając w atmosferze patriotycznego domu oraz tajnych spotkań w gimnazjum, Piłsudski był skazany na udział w każdym przedsięwzięciu osłabiającym carat i to niezależnie od tego, kto był organizatorem.
Tuż po zdaniu matury Piłsudski otrzymał dokument wydany 20 lipca 1885 r. przez komisję wojskową miasta Wilna: „Szlachcic Józef Józefowicz Piłsudski, urodzony 23 listopada 1867 [starego stylu], przypisany do odbywania służby wojskowej do komisji poborowej w Wilnie. Wyznania rzymsko-katolickiego, przygotowuje się do wstąpienia na wyższą uczelnię. Wyżej wymieniony Józef Józefowicz Piłsudski, podlegający obowiązkowi służby wojskowej w 1888 roku, jest zobowiązany do dostarczenia do urzędu wojskowego miasta Wilna nie później niż 1 marca wyznaczonego roku [1888] świadectwa o stanie osobistym zgodnie z Najwyższym Nakazem z 23 lipca 1874”. Wydano w Urzędzie Wojskowym miasta Wilna 20 lipca 1885. Nr 703.
[Aleksandr Giedroyć, J. Piłsudski i Uniwersytet Charkowski. Akta osobowe studenta. Aspekt społeczno-historyczny, w: Piłsudski i Ukraina. Materiały z konferencji popularnonaukowej, Tarnopol 2002, s. 33 – 36 (tłumaczenie A. Juźwik).]
MODA ZE WSCHODU
W tym właśnie czasie przyszła socjalistyczna moda. Moda dla nas wilnian, szła ze wschodu, z Petersburga. Gdybym się spotkał w owe czasy z socjalizmem warszawskim, negującym otwarcie sprawy narodowościowe i występującym otwarcie przeciwko tradycji powstańczej, odrzuciłbym i samą ideę socjalistyczną.
Józef Piłsudski, Jak stałem się socjalistą, Pisma Zbiorowe, t. II, Warszawa
...
Archiwum Rzeczpospolitej to wygodna wyszukiwarka archiwalnych tekstów opublikowanych na łamach dziennika od 1993 roku. Unikalne źródło wiedzy o Polsce i świecie, wzbogacone o perspektywę ekonomiczną i prawną.
Ponad milion tekstów w jednym miejscu.
Zamów dostęp do pełnego Archiwum "Rzeczpospolitej"
ZamówUnikalna oferta