Dla kogo splendor zwycięzcy

źródło: AKG/East News

Gen. Eisenhower i marszałek Montgomery podczas narady sztabowej, jesień 1944 r.

źródło: AKG/East News

Żołnierze alianccy na granicy francusko-belgijskiej w rejonie Ardenów, wrzesień 1944 r.

autor zdjęcia: Leszek Nabiałek

źródło: Rzeczpospolita

Sytuacja na froncie zachodnim na przełomie 1944 i 1945 roku

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Operacja „Market-Garden” – cromwell z brytyjskiego XXX Korpusu pod Nijmegen

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

„Market-Garden” – rozbity szybowiec Horsa pod Arnhem

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

„Market-Garden” – gen. Sosabowski pod Driel

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Hitler na naradzie z dowódcami sil zbrojnych, m.in. Göringiem i von Rundstedtem, jesień 1944 r.

źródło: AKG/East News

Alianccy sztabowcy przy mapie w kwaterze Eisenhowera, styczeń 1945 r.

źródło: AKG/East News

Żołnierze amerykańskiego 347. Pułku z 87. DP pobierają posiłek podczas walk w Belgii, początek stycznia 1945 r.

autor zdjęcia: Roger Viollet

źródło: EAST NEWS

Gen. George Patton rozmawia z żołnierzami przed inwazją na Francję, wiosna 1944 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Niemiecka piechota na transporterze opancerzonym, koniec grudnia 1944 r.

źródło: Corbis

Amerykańscy piechurzy na stanowisku podczas walk w Ardenach, 22 grudnia 1944 r.

źródło: Corbis

Esesmani atakują amerykańską kolumnę z 7. DPanc. pod Poteau, 18 grudnia 1944 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Amerykański samolot transportowy Dakota rozbity pod Bastogne, koniec grudnia 1944 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Ciała amerykańskich żołnierzy zamordowanych przez esesmanów pod Malmedy

źródło: Corbis

Niemiecki Tygrys Królewski mija kolumnę amerykańskich jeńców, 17 grudnia 1944 r.

źródło: Corbis

Żołnierze Kampfgruppe Hansen podczas zasadzki pod Poteau, 18 grudnia 1944 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Niemiecki czołg Panzer Pz.Kpfw IV podczas ofensywy w Ardenach

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Naszywka amerykańskiej 101. Dywizji Powietrzno-Desantowej, sławnych „Krzyczących Orłów”

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Amerykańscy piechurzy na prowizorycznych stanowiskach ogniowych pod Bastogne, około 20 grudnia 1944 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Czołgi 6. Dywizji Pancernej przed atakiem na niemieckie pozycje pod Bastogne, 29 grudnia 1944 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Amerykańskie niszczyciele czołgów M10 Wolverine zmierzają pod St. Vith, 20 grudnia 1944 r.

źródło: Corbis

Amerykanie z 1. DP pod Murringen w Belgii, koniec stycznia 1945 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Piechurzy amerykańscy podczas walk o odblokowanie Bastogne, koniec grudnia 1944 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Aliancki nalot na zdobyte przez Niemców St. Vith, 27 grudnia 1944 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Niemiecki żołnierz podczas ofensywy w Ardenach

źródło: AKG/East News

Amerykańscy piechurzy przy umocnieniach linii Zygfryda, styczeń 1945 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Amerykański patrol w Luksemburgu, styczeń 1945 r.

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Załoga czołgu z 4. Dywizji Pancernej, który jako pierwszy wjechał do Bastogne, 25 grudnia 1944 r.

źródło: bridgeman art library

„Zostało ci mało czasu, Adolfie!” – amerykański plakat propagandowy

źródło: Corbis

Niemieccy jeńcy pod strażą amerykańskiego żołnierza

Lato 1944 roku wyryło się w krótkiej historii Trzeciej Rzeszy serią bolesnych wydarzeń. Gdy na froncie wschodnim sowiecki walec miażdżył kolejne linie obronne Wehrmachtu, na zachodzie podczas bitwy o Normandię wojska aliantów zadały druzgocącą klęskę elitarnym dywizjom Hitlera. We wrześniu alianci byli już w Belgii i Holandii oraz zbliżyli się do przedwojennej granicy niemiecko-francuskiej

Rozmiary normandzkiego zwycięstwa zaskoczyły rządy i dowództwo sprzymierzonych. Szybkość, z jaką alianckie dywizje osiągały zamierzone cele, znacznie wyprzedzała pierwotne plany przeprowadzenia kampanii we Francji. W sztabie gen. Eisenhowera, głównodowodzącego wojskami alianckimi na zachodzie Europy, dotarcie do linii Sekwany i Loary zakładano na koniec października 1944 roku. Tymczasem już 26 sierpnia z wolności cieszył się Paryż, a 3 września żołnierze brytyjskiej Gwardii Królewskiej wkroczyli do Brukseli. Dzień później angielscy pancerniacy wyzwolili Antwerpię, 5 września zaś amerykańskie dywizje gen. Pattona zdobyły Nancy i utworzyły przyczółki na Mozeli.

Aliancki pościg za pobitymi Niemcami miał jednak swoje złe strony. Wraz ze zbliżaniem się do granic Rzeszy dramatycznie wydłużały się linie zaopatrzenia sprzymierzonych. Większość magazynów z paliwem, amunicją i żywnością znajdowała się ciągle na plażach Normandii. Porty głębokowodne u północnych wybrzeży Francji i Belgii zostały zniszczone bądź były bronione przez Niemców. Z kolei francuski transport kolejowy nie działał ze względu na zniszczenia dokonane przez alianckie lotnictwo jeszcze przed inwazją. W tej sytuacji główny ciężar dostarczania niezbędnych do walki materiałów spoczywał na transporcie drogowym, który nie mógł obsłużyć wszystkich armii sprzymierzonych.

Taki...