Ciemna karta powstania kościuszkowskiego
Wspominając mało godnych patronów ulic („ŻW” z 23 października 2009 r.), nie sądziliśmy, że przeszłość jednego z nich wzbudzi tyle kontrowersji. Kilku czytelników było oburzonych posądzeniem filozofa i matematyka Józefa Hoene-Wrońskiego o zdradę stanu.
Polski oficer Hoene-Wroński po wzięciu do niewoli pod Maciejowicami w 1794 roku przeszedł na stronę rosyjską i narysował plan umocnień Pragi. Głównym oskarżycielem w tej sprawie był... on sam, gdyż w liście do generała Henryka Dąbrowskiego przyznał się do tego!
Zdrada?
Hoene-Wroński jako oficer artylerii zapisał piękną kartę podczas obrony stolicy przed Prusakami w początkach sierpnia 1794 roku. Jednakże 10 października wzięty został do niewoli pod Maciejowicami przez adiutanta gen. Tormasowa.
A tenże oświadczył mu, że może liczyć na względy, o ile narysuje plan fortyfikacji Pragi. Czy tak było, czy też Wroński sam się zgłosił – prawdy nie poznamy. W każdym razie po latach pisał do gen. Henryka Dąbrowskiego (tłumaczenie z francuskiego): „Cała trudność polegała na wykonaniu. Byłem na Pradze zaledwie dwa, najwyżej trzy razy, pojęcie, jakie miałem o jej usytuowaniu, było dość ograniczone, trzeba było jednak zdecydować się na wykonanie jakiegokolwiek planu, byleby tylko mi się udało i bylebym nie był narażony na wstyd, że tego nie umiem, bo jak sobie przypominam, uważałem się za zaszczyconego w pewnym stopniu, że mogę to uczynić (...)“. Oryginał listu znajduje się w Archiwum Głównym Akt Dawnych w tzw. tekach Dąbrowskiego. Po dziesięciu...
Archiwum Rzeczpospolitej to wygodna wyszukiwarka archiwalnych tekstów opublikowanych na łamach dziennika od 1993 roku. Unikalne źródło wiedzy o Polsce i świecie, wzbogacone o perspektywę ekonomiczną i prawną.
Ponad milion tekstów w jednym miejscu.
Zamów dostęp do pełnego Archiwum "Rzeczpospolitej"
ZamówUnikalna oferta