Używamy plików cookies, by ułatwić korzystanie z naszych serwisów.
Jeśli nie chcesz, by pliki cookies były zapisywane na Twoim dysku zmień ustawienia swojej przeglądarki.

Szukaj w:
[x]
Prawo
[x]
Ekonomia i biznes
[x]
Informacje i opinie
ZAAWANSOWANE

Miasto do kochania

03 lutego 2011 | Księga Kresów Wschodnich | Andrzej Nieuważny
Panorama Wilna. Widok na Górę Zamkową i rzekę Willi
źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe
Panorama Wilna. Widok na Górę Zamkową i rzekę Willi
Panorama Wilna. Zdjęcie Jan Bułhaka
źródło: Zbiory Andrzeja Nieuważnego
Panorama Wilna. Zdjęcie Jan Bułhaka
Ostra Brama. Zdjęcie z 1934 r.
źródło: Fotorzepa
Ostra Brama. Zdjęcie z 1934 r.
Szymon Konarski
źródło: EAST NEWS
Szymon Konarski
Zygmunt Sierakowski
źródło: Fotorzepa
Zygmunt Sierakowski
 W 1931 roku Wilno liczy już 195 tys. mieszkańców, a kobiet – mimo garnizonu – mieszka tu aż o 18 tys. więcej niż mężczyzn. Ma kolor cywilnych ubrań i zieleni mundurów, w mieście stoją trzy pułki „gwardyjskiej” dla Piłsudskiego 1. Dywizji Piechoty Legionów, dwa pułki artylerii, 4. Pułk Ułanów i 3. Pułk  Saperów; w pobliskiej Nowej Wilejce zamieszkały „wileńskie dzieci” – 13. Pułk Ułanów (ze szwadronem tatarskim!) oraz 85. Pułk Strzelców. Jest sporo młodzieży licealnej i akademickiej. Z cywilną szarością i wojskowym khaki przecierał się na targowiskach białoruski koloryt i czerń chasydzkich chałatów
autor zdjęcia: Marek Szyszko
źródło: Fotorzepa
W 1931 roku Wilno liczy już 195 tys. mieszkańców, a kobiet – mimo garnizonu – mieszka tu aż o 18 tys. więcej niż mężczyzn. Ma kolor cywilnych ubrań i zieleni mundurów, w mieście stoją trzy pułki „gwardyjskiej” dla Piłsudskiego 1. Dywizji Piechoty Legionów, dwa pułki artylerii, 4. Pułk Ułanów i 3. Pułk Saperów; w pobliskiej Nowej Wilejce zamieszkały „wileńskie dzieci” – 13. Pułk Ułanów (ze szwadronem tatarskim!) oraz 85. Pułk Strzelców. Jest sporo młodzieży licealnej i akademickiej. Z cywilną szarością i wojskowym khaki przecierał się na targowiskach białoruski koloryt i czerń chasydzkich chałatów
Panoramy Wilna
źródło: Forum
Panoramy Wilna
Panoramy Wilna
źródło: Forum
Panoramy Wilna
Jeden z wileńskich domów Józefa Piłsudskiego, przy ulicy Trockiej
źródło: narodowe archiwum cyfrowe
Jeden z wileńskich domów Józefa Piłsudskiego, przy ulicy Trockiej
Teatr na Pohulance.  W latach 1925 – 1932 mieścił się tu teatr Reduta Juliusza Osterwy
źródło: Fotorzepa
Teatr na Pohulance. W latach 1925 – 1932 mieścił się tu teatr Reduta Juliusza Osterwy
 Ulica Wielka, brama klasztoru bazylianów
źródło: Forum
Ulica Wielka, brama klasztoru bazylianów
Demontaż pomnika Murawjowa, gubernatora wileńskiego wsławionego brutalnością w czasie tłumienia powstania styczniowego. Rok 1915
źródło: narodowe archiwum cyfrowe
Demontaż pomnika Murawjowa, gubernatora wileńskiego wsławionego brutalnością w czasie tłumienia powstania styczniowego. Rok 1915
worzec w Wilnie. Powitanie pociągu wiozącego prochy Joachima Lelewela, profesora uniwersytetu wileńskiego. Rok 1929
źródło: Forum, Narodowe Archiwum Cyfrowe, Zbiory Andrzeja Nieuważnego
worzec w Wilnie. Powitanie pociągu wiozącego prochy Joachima Lelewela, profesora uniwersytetu wileńskiego. Rok 1929
Generał Lucjan Żeligowski zdobył w 1920 r. Wilno dla Polski
źródło: Forum
Generał Lucjan Żeligowski zdobył w 1920 r. Wilno dla Polski
Żołnierze polscy przy katedrze. Kwiecień 1919 r.
źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe
Żołnierze polscy przy katedrze. Kwiecień 1919 r.
Wejście wojska polskiego przez Ostrą Bramę. Rysunek Ferdynanda Ruszczyca. Kwiecień 1919 r.
źródło: Zbiory Andrzeja Nieuważnego
Wejście wojska polskiego przez Ostrą Bramę. Rysunek Ferdynanda Ruszczyca. Kwiecień 1919 r.
Kościół św. św. Piotra i Pawła na Antokolu
źródło: Forum
Kościół św. św. Piotra i Pawła na Antokolu
 Katedra wileńska podczas powodzi w 1931 roku
źródło: Forum
Katedra wileńska podczas powodzi w 1931 roku
Zaułek Literacki. W tle dzwonnica kościoła św. Jana Chrzciciela i św. Jan Ewangelisty
źródło: narodowe archiwum cyfrowe
Zaułek Literacki. W tle dzwonnica kościoła św. Jana Chrzciciela i św. Jan Ewangelisty
Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie. Baszta astronomiczna i obserwatorium ks. Marcina Odlanickiego-Poczobutta
źródło: Fotorzepa
Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie. Baszta astronomiczna i obserwatorium ks. Marcina Odlanickiego-Poczobutta
Kazimierz Pelczar, wybitny lekarz-onkolog, profesor Uniwersytetu Wileńskiego, zamordowany w Ponarach w 1943 r. jako jeden z zakładników w odwecie za zamach na funkcjonariusza kolaboracyjnej litewskiej policji bezpieczeństwa
źródło: Fotorzepa
Kazimierz Pelczar, wybitny lekarz-onkolog, profesor Uniwersytetu Wileńskiego, zamordowany w Ponarach w 1943 r. jako jeden z zakładników w odwecie za zamach na funkcjonariusza kolaboracyjnej litewskiej policji bezpieczeństwa
 Mapa Wilna z lat międzywojennych
źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe
Mapa Wilna z lat międzywojennych
Defilada podczas jubileuszu dwudziestopięciolecia 1 Dywizji Piechoty Legionów w Wilnie. Na trybunie prezydent Ignacy Mościcki
źródło: narodowe archiwum cyfrowe
Defilada podczas jubileuszu dwudziestopięciolecia 1 Dywizji Piechoty Legionów w Wilnie. Na trybunie prezydent Ignacy Mościcki
Targ ziołowy w Wilnie. Zdjęcie Jana Bułhaka
źródło: Fotorzepa
Targ ziołowy w Wilnie. Zdjęcie Jana Bułhaka
Jarmark odpustowy w dniu św Kazimierza na placu Łukiskim. Dziewczynka sprzedająca pierniki w kształcie serc  Narodowe Archiwum Cyfrowe, www.vilnius.skynet.lt
źródło: www.vilnius.skynet.lt
Jarmark odpustowy w dniu św Kazimierza na placu Łukiskim. Dziewczynka sprzedająca pierniki w kształcie serc Narodowe Archiwum Cyfrowe, www.vilnius.skynet.lt

historyk z Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Akademii Humanistycznej im. Aleksandra Gieysztora w Pułtusku

Najkrócej portretując Wilno, pani Zofia Mołodcówna, uczennica wileńskich nazaretanek, a od półwiecza torunianka, mówi: „piękne położenie, dużo kościołów i ludzie tacy… otwarci”.

Książkami o mieście nad Wilią zapełnić można szafy. Urodę wzgórz i architekturę opiewano często i żarliwie, bo Wilno miało szczęście do poetów: Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego czy Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego (i prozaika Konwickiego też); „wieleńskie dialogi” toczyli Miłosz i Venclova. Ma ono poetę fotografii: to Wilno i Wileńszczyznę malował Jan Bułhak światłem najpiękniej.

Po 1919 roku egzaltowana fascynacja wileńskiej inteligencji (wydane w 1930 roku „Wilno i ziemi wileńska” to wielkie wyznanie miłości) stworzyła modę na miasto. Służący tam wiele lat artylerzysta Jerzy Kirchmayer ironizował: „w Warszawie chciano mieszkać, Krakowem się chwalić, z Poznania się wyśmiewać, we Lwowie zachwycać się jego dziećmi, do Lublina się nie przyznawać, a Wilno kochać! Bo Wilno kochał Piłsudski, bo kochał je tym bardziej, że zniechęcił się do Kijowa. I przeciętny polski inteligent dopatrywał się w Wilnie czegoś, co było bardzo polityczne, bardzo mocarstwowe, bardzo przyszłe, a zarazem najbardziej mętne”.

Poddani imperium

Wkraczający do Wilna 18 września 1915 r. Niemcy kończyli 120-letni zarząd rosyjski. Pozostał melanż średniowiecznej sieci krzywych uliczek i...

Dostęp do treści Archiwum.rp.pl jest płatny.

Archiwum Rzeczpospolitej to wygodna wyszukiwarka archiwalnych tekstów opublikowanych na łamach dziennika od 1993 roku. Unikalne źródło wiedzy o Polsce i świecie, wzbogacone o perspektywę ekonomiczną i prawną.

Ponad milion tekstów w jednym miejscu.

Zamów dostęp do pełnego Archiwum "Rzeczpospolitej"

Zamów
Unikalna oferta
Brak okładki

Wydanie: 8843

Spis treści

Moje Pieniądze

Zamów abonament