Nie śmiejcie się z Europy

źródło: AFP

Powołanie Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali było początkiem drogi do wielkości państw opiekuńczych. Na zdjęciu: podpisanie traktatu paryskiego, 18 kwietnia 1951 r.

źródło: Rzeczpospolita

Rozbudowane państwo administracyjne było 
do niedawna bardzo atrakcyjne nie tylko 
dla samych Europejczyków, ale również dla amerykańskich turystów. Nagle w krajach takich 
jak Francja, Niemcy 
i Holandia oświetlone 
w nocy mosty i autostrady mogły im się wydać ósmym cudem świata 
– pisze główny analityk 
ds. geopolitycznych Stratfor.

Najgorsze lata wojny w Iraku były gwiezdnym czasem dla najbutniejszych Europejczyków. Pamiętam, jak w połowie ubiegłej dekady jeździłem na konferencje do Europy i jeden brukselski biurokrata po drugim pouczali mnie, z ledwo skrywaną arogancją, o moralnej wyższości Starego Kontynentu nad Stanami Zjednoczonymi. Podczas gdy rzekomo niezwyciężona Ameryka uwikłała się w nierozwiązywalny konflikt w Mezopotamii, pokazując przy okazji ograniczenia i zasadzki związane z nadmierną wiarą w twardą siłę, Europa pławiła się w chwale. Jej światowe wpływy wynikały z miękkiej siły, zbudowanej na sprawnej dyplomacji, umiejętności szukania kompromisu i humanitaryzmie społecznego państwa opiekuńczego.

Ekonomiczny upadek tego modelu – czyli właśnie europejskiego państwa opiekuńczego – w ostatnich kilku latach zagraża dziś miękkiej sile Europy, a co za tym idzie – jej moralnej wizji samej siebie. Miękka siła, tak jak ją definiuje politolog z Harvardu, Joseph Nye, to między innymi umiejętność stosowania perswazji w świecie rządzonym przez media. A w przypadku Europy taka siła pochodzi ostatecznie z jej ekonomicznego i politycznego modelu.

Cudowne dekady

W „Powojniu: Historii Europy od 1945" nieżyjący już historyk z Uniwersytetu Nowojorskiego Tony Judt, pokazuje, jak współczesne państwo opiekuńcze, które osiągnęło swoje apogeum w latach 60. i na początku 70., było postrzegane jako...