Stwierdzenie nieważności decyzji wywołuje skutek od daty jej wydania

Tryb wznowienia postępowania zakończonego ostateczną decyzją i tryb stwierdzenia nieważności decyzji służą usunięciu tylko określonych wad. Nie można stosować tych trybów zamiennie.

Zgodnie z art. 15 kodeksu postępowania administracyjnego (dalej k.p.a.) postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, są ostateczne.

Jaki tryb zastosować?

Ostateczna decyzja korzysta z domniemania prawidłowości. Uchylenie lub zmiana takiej decyzji, stwierdzenie jej nieważności bądź wznowienie postępowania może nastąpić tylko w przypadkach przewidzianych w kodeksie lub ustawach szczególnych (art. 16 § 1 k.p.a.).

Powstaje przy tym pytanie jak postąpić, gdy w danym przypadku są podstawy do skorzystania z różnych nadzwyczajnych trybów weryfikacji decyzji, a w szczególności, gdy są podstawy do stwierdzenia nieważności decyzji, a także do wznowienia postępowania. Przyjmuje się, że zastosowanie ma wówczas tryb, który powoduje dalej idące skutki prawne, czyli tryb stwierdzenia nieważności decyzji (por. np. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 lutego 2010 r., sygn. II OSK 442/09, LEX nr 592102).

Podkreśla się, że zasada trwałości ostatecznych decyzji wymaga ścisłego przestrzegania granic rozpoznania sprawy dla konkretnego, przewidzianego w k.p.a., trybu eliminacji decyzji z obrotu prawnego. Przesłanki stosowania każdego...