Trzęsienie ziemi nie poprawi urzędu rzecznika

Konstytucja powierza rzecznikowi praw obywatelskich nie tylko stanie na straży praw indywidualnych. Jest on także organem ochrony prawa.

Jak pokazują doświadczenia konstytucjonalizmu amerykańskiego i wielu innych państw, na dyskusję o kompetencjach organów konstytucyjnych i ich granicach zawsze jest dobry czas. Nie tylko wtedy, kiedy – jak pisze nasz adwersarz dr Krzysztof Szczucki – przez media przetacza się burza dotycząca osoby sprawującej funkcję publiczną. W takich okolicznościach zwykle trudniej tylko o naukowy dystans. Pomysły zrodzone obok politycznych sporów nie zawsze ściśle odpowiadają literze konstytucji. Uczuleni doświadczeniami ostatnich kilku lat, postanowiliśmy się odnieść do argumentów podniesionych w tekście „Poprawmy urząd rzecznika" („Rzeczpospolita" z 26 czerwca 2019 r.).

Świadectwa urodzenia?

Przede wszystkim nie przekonuje nas argument „złego urodzenia" ustawy o rzeczniku praw obywatelskich, którą uchwalono w 1987 r. Był to jeden z sukcesów Solidarności i ważnych etapów polskiej transformacji konstytucyjnej. Niezależnie od bieżących sporów nie powinniśmy się jej wstydzić jako konstytucjonaliści, o czym przypomniał nam niedawno wybitny historyk Timothy Garton Ash, porównując polską transformację i chwalebną rewolucję w Wielkiej Brytanii („Polska, Europa: od »chwalebnej rewolucji« 1989 do kryzysu Unii 2019"). Rewolucyjne zmiany dotyczące całych instytucji wiążą się z kosztami finansowymi i mogą powodować czasowe...