Wybrzeża Hellespontu

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Zatoka Anzac, w której w 1915 r. lądowali Australijczycy i Nowozelandczycy

źródło: Rzeczpospolita

Kraina nad brzegami Dardaneli, czyli antycznego Hellespontu, to pomost między Europą i Afryką. Bałkańskie krajobrazy starożytnej Tracji podzielonej dziś między Turcję, Grecję i Bułgarię – z polami kukurydzy i zbóż, plantacjami tytoniu i gajami oliwnymi – sąsiadują tu ze spalonymi słońcem wyżynami Anatolii.

Dardanele, rozdzielające europejską i azjatycką Turcję, licząca ponad 60 km długości rynna o szerokości nieprzekraczającej 6 km, w pobliżu stolicy regionu Canakkale zwęża się do zaledwie 1,2 km. Rwie nią prąd morski o prędkości ponad 8 km na godzinę, groźny nie tylko dla starożytnych żeglarzy. Na dnie cieśniny spoczywają setki wraków, w tym alianckich krążowników zatopionych podczas kampanii w Gallipoli w 1915 r. Kilka kilometrów na północ od Canakkale nurkowie wciąż poszukują szczątków zbudowanego na łodziach mostu, po którym przeprawił swe wojska Kserkses, ruszając na podbój Grecji. W tym samym prawie miejscu przebył Hellespont Aleksander Macedoński podczas swej wielkiej wyprawy do Indii.

Półwysep Gallipoli

Zachodnie brzegi półwyspu Gallipoli wyglądają niemal tak, jak zobaczyli je lądujący tu w kwietniu 1915 r. żołnierze australijscy i nowozelandzcy. Nad bezimienną wówczas plażą, dziś Anzac Cove, wznoszą się stoki niezbyt wysokich, ale stromych...