Dobrzy sąsiedzi Niemiec
11 listopada w „Deutschlandfunk” można było usłyszeć, że Polacy obchodzą zakończenie I wojny światowej. Dopiero po paru godzinach niemieccy dziennikarze zorientowali się, że chodzi o coś innego i że Polacy nie są w nastrojach żałobnych. Trudno o lepszą ilustrację nieporozumienia kulturowego.
Podczas gdy polskie media przepełnione były pieśniami patriotycznymi z „Pierwszą Brygadą” powtarzaną jak refren, w radiu niemieckim odczytano listy żołnierzy poległych na wojnie, podkreślano jej absurd i cierpienia, jakie ze sobą niesie. Dominowały tony elegijne i antymilitarystyczne. Wspominano Remarque’a, milczeniem pominięto Waltera Fleksa i Ernsta Jüngera.
Lecz może to Polska jest dziwnym, trudno zrozumiałym wyjątkiem w Europie? Znany filozof Peter Sloterdijk w swojej najnowszej książce, a w zasadzie dłuższym eseju „Teoria czasów powojennych” („Theorie der Nachkriegzeiten”, Frankfurt 2008) rozwija powtarzaną ostatnio do znudzenia tezę, że Europa stała się posthistoryczna i postheroiczna. Jego zdaniem po II wojnie Europejczycy odrzucili epicki i tragiczny styl istnienia, zajmują się tylko koniunkturą, a nie przygotowaniem do nowej wojny. Heroizm został zastąpiony konsumpcją.
Sloterdijk porównuje sposób, w jaki Francja i Niemcy poradziły sobie mentalnie i kulturowo, z rezultatami II wojny światowej. Oba kraje poniosły klęskę, która powinna stać się okazją do refleksji nad jej przyczynami i do pracy nad sobą, prowadzącej do przebudowania tożsamości i zmiany zbiorowej „gramatyki moralnej”, procesu nazywanego przez Sloterdijka metanoją. „Zwycięzcy interpretują swoje zwycięstwo z reguły jako sygnał wzmacniający i czują się potwierdzeni w swoim decorum, podczas gdy pokonani – jeśli nie idą w...
Archiwum Rzeczpospolitej to wygodna wyszukiwarka archiwalnych tekstów opublikowanych na łamach dziennika od 1993 roku. Unikalne źródło wiedzy o Polsce i świecie, wzbogacone o perspektywę ekonomiczną i prawną.
Ponad milion tekstów w jednym miejscu.
Zamów dostęp do pełnego Archiwum "Rzeczpospolitej"
ZamówUnikalna oferta