Nić Swianiewicza

źródło: Archiwum

Gdyśmy wyszli na zewnątrz, uderzyły mnie zapachy wiosny wiejące od okolicznych pól i lasów, chociaż jeszcze gdzieniegdzie leżały płachty śniegu. Był śliczny wiosenny poranek. Wysoko w błękitach bujał skowronek” – pisał Stanisław Swianiewicz o dniu 29 kwietnia 1940 roku, w którym otarł się o śmierć. Rzecz działa się na stacji kolejowej Gniezdowo pod Smoleńskiem, dokąd Sowieci przywieźli go wraz z innymi oficerami z Kozielska.

Gdy Swianiewicz zachwycał się wiosenną przyrodą, trzy kilometry dalej w Katyniu sowieccy oprawcy strzelali w tył głowy jego kolegom. Odgłosy pistoletowych wystrzałów nie dochodziły tak daleko. Swianiewicz nie miał więc pojęcia, że niewiele brakowało, aby on także z roztrzaskaną czaszką wylądował w masowej mogile. W ostatniej chwili przyszedł jednak rozkaz z Moskwy, aby zachować go przy życiu, jako wybitnego znawcę gospodarki Trzeciej Rzeszy.

Swianiewicza zamknięto w wagonie stojącym na bocznicy. Przez niewielki otwór między deskami obserwował rozwój wydarzeń. „Plac był gęsto obstawiony kordonem wojsk NKWD z bagnetem na broń. Z drogi wyjechał na plac zwykły pasażerski autobus. Okna były zasmarowane wapnem. Autobus podjechał tyłem do stopni sąsiedniego wagonu, tak...