Demokracja i postprawda

autor zdjęcia: Pedro Ugarte

źródło: AFP

Pojawienie się mediów społecznościowych przyspieszyło w istotny sposób demokratyczne przemiany w wielu krajach, tak różnych jak Ukraina, Mjanma czy Egipt. Na zdjęciu Plac Tahrir w Kairze, tydzień po obaleniu Hosniego Mubaraka. Luty 2011 r.

Jesteśmy skutecznie dzieleni przez zalew niepełnych lub kłamliwych informacji, manipulowanej „prawdy" zastępującej prawdę rzeczywistą – pisze były prezes PAN.

Jakiś czas temu pewien wysoki rangą brukselski urzędnik zadał mi nieoczekiwane pytanie: – Czego, w związku z aktualną sytuacją Polsce, boi się pan najbardziej? Znając moje proeuropejskie zapatrywania, oczekiwał zapewne odpowiedzi dotyczącej naszej polityki w kontekście przyszłości Unii, więc chyba go rozczarowałem. W pierwszym odruchu powiedziałem mianowicie, że najbardziej boję się – w Polsce i gdzie indziej – ostatecznego końca prawdy, czyli niemożności szerokiego uzgodnienia stanowisk w nawet najbardziej zasadniczych sprawach. Prawdy rozumianej jako porozumienie co do istoty najważniejszych faktów i zjawisk, dzisiaj intencjonalnie kwestionowanych poprzez tendencyjny dobór jednych argumentów i przemilczanie innych. Wiele prowadzonych w Polsce sporów tak właśnie wygląda.

Wszyscy z rosnącym przerażeniem obserwujemy, nie tylko zresztą u nas, jak niczym nieskrępowana publiczna artykulacja nienawiści odwołującej się do ewidentnie stronniczej interpretacji wydarzeń wyklucza porozumienie w sprawach, które w normalnych warunkach nie powinny budzić zasadniczych kontrowersji. Znana z odległych cywilizacyjnie krajów międzyludzka nienawiść, której symbolami stały się dramatycznie przebiegające spory miedzy szyitami i sunnitami w państwach islamskich bądź plemionami Hutu i Tutsi w Rwandzie, zaczyna się przenosić, choć na szczęście na razie bez swych ekstremalnych, zbrodniczych zachowań, do...