Stany nadzwyczajne w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego

Co uzasadnia wprowadzenie stanu nadzwyczajnego oraz jakie są warunki i skutki podjęcia takiej decyzji?

Ustawodawca konstytucyjny w art. 228 i nast. Konstytucji RP przewidział możliwość wprowadzenia stanów nadzwyczajnych, tj. stanu wojennego, stanu wyjątkowego lub stanu klęski żywiołowej, w sytuacjach szczególnych zagrożeń, i jeżeli zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające (art. 228 ust. 1 Konstytucji RP). Ustrojodawca wyznaczył również warunki, w których owe stany nadzwyczajne mogą zostać wprowadzone, zasady ich wprowadzania, a także skutki z tego wynikające. Problematyka stanów nadzwyczajnych była – niestety, bo w wyniku pojawienia się zagrożeń – wielokrotnie przedmiotem wypowiedzi orzeczniczych, w tym sądów administracyjnych.

Jak wyjaśnił Naczelny Sąd Administracyjny, w świetle obowiązującej Konstytucji RP wprowadzanie ograniczeń w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw człowieka i obywatela polegające na ustanowieniu powszechnych nakazów i zakazów ingerujących w te wolności i prawa jest zasadniczo możliwe i zarazem dopuszczalne w sytuacjach szczególnych zagrożeń, które tworzą możliwość wprowadzenia, jeżeli zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające. Mowa jest zatem o środkach, których stosowanie koresponduje z ustawą zasadniczą i które są osadzone na jej gruncie, a nie o jakichkolwiek środkach odpowiedniego stanu nadzwyczajnego – stanu wojennego, wyjątkowego lub stanu klęski żywiołowej. Zasady działania organów...