Dość ideologii śmierci w zabytkach

Społeczeństwo obywatelskie nie chce „trwałych ruin”, chce pamiątek pozytywnych, które uświadamiają, naprowadzają, napawają dumą.

Pod koniec 2024 r. Polski Komitet Narodowy ICOMOS opublikował apel do właścicieli zabytków w sprawie postępowania z historycznymi ruinami zamków: by nie odbudowywać ruin. Abstrahując od faktu, że nie ma definicji historycznych ruin, a różnorodność pojęć dotyczących ruin zabytków będących przedmiotem niejednorodnych i sprzecznych polskich doktryn konserwatorskich jest przeogromna: historyczne ruiny, starożytne ruiny, dawne ruiny, zabytkowe ruiny, współczesne ruiny, nowoczesne ruiny, wieczne ruiny, martwe ruiny, nowe ruiny, artystyczne ruiny, przyszłe ruiny, żywe ruiny, trwałe ruiny - nigdy opiekun zabytków w naszym kraju nie wie, o czym tak naprawdę jest mowa. Z powyższego tylko widać, że namnożono teoretycznych pojęć dotyczących ruin, z których żadne jeszcze nie pomogło polskim zabytkom.

Tylko z opiekunem

W tym miejscu pora na oczywistą oczywistość: żaden zabytek nie może istnieć i trwać bez właściciela i opiekuna. Będzie jednak doskonale trwać bez teoretyków ochrony zabytków! Bo to praktycy utrzymują go przy życiu. Śmierć zabytku to właśnie jego ruina. Dość ideologii śmierci w zabytkach. Dość ideologii ruiny. To teoria musi dopasowywać się do praktyki. Twierdzenie, że „historyczne ruiny – podobnie jak inne zabytki – mogą pełnić (po zabezpieczeniu i udostępnieniu) współczesne, atrakcyjne turystycznie funkcje” może być prawdziwe tylko pod...