Pod dwiema okupacjami

źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Płk Aleksander Krzyżanowski „Wilk”, komendant Okręgu Wileńskiego AK (z prawej), podczas inspekcji oddziałów 3 Brygady w Turgielach. 1944 r.

źródło: ośrodek karta

Sztab 5 Brygady AK na Wileńszczyźnie. Pierwszy od lewej mjr Zygmunt Szendzielarz „Łupaszka”, dowódca brygady

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Gen. Stefan Rowecki „Grot”, komendant obszaru AK pod okupacją niemiecką

źródło: Archiwum „Mówią Wieki"

Gen. Michał Tokarzewski-Karaszewicz, komendant obszaru AK pod okupacją sowiecką

źródło: Archiwum „Mówią wieki”

Mjr Jan Piwnik „Ponury”, cichociemny, dowodził akcją odbicia więźniów w Pińsku

źródło: Rzeczpospolita

Akcja „Burza” na Kresach

źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, archiwum „Mówią wieki”

Niemiecki i ukraiński policjant we Lwowie

źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, archiwum „Mówią wieki”

Plakat zachęcający ukraińców do wstępowania do 14. Dywizji Grenadierów SS (Dywizji SS „Galizien”)

źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, archiwum „Mówią wieki”

Grupa sowieckich partyzantów

źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, archiwum „Mówią wieki”

Żołnierze 77. pułku piechoty AK, (Okręg Nowogródek)

źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, archiwum „Mówią wieki”

Oficerowie 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej. Od lewej: rtm. Józef Ostoja-Gajewski „Tomek”, mjr Tadeusz Sztumberk-Rychter „Żegota”, ppor. Roman Romaszkan „Maria”, ppor. Ryszard Pietras „Badysz”.

źródło: Fotorzepa

Wizyta delegacji sowieckich oficerów z brygady Bujnowa w 27. Wołyńskiej DP w lasach szackich

źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, archiwum „Mówią wieki”

Oficerowie 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty Armii Krajowej.

źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, archiwum „Mówią wieki”

Mjr Jan Kiwerski „Oliwa”, dowódca Wołyńskiej DP

źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, archiwum „Mówią wieki”

Żołnierze Zgrupowania Osnowa Wołyńskiej DP przed przymusowym wcieleniem do Ludowego Wojska Polskiego.

źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, archiwum „Mówią wieki”

Polscy i sowieccy żołnierze podczas walk o Wilno

źródło: ośrodek karta

Mieszkanki Czarnego Boru żegnają oddział partyzancki z Okręgu Wileńskiego AK wyruszający na akcję

źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, archiwum „Mówią wieki”

Gmach Politechniki Lwowskiej podczas walk o miasto w 1944 roku. Wiszą na nim polski i sowiecki sztandar

źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe, archiwum „Mówią wieki”

Żołnierz oddziału leśnego 1. kompanii samborskiej podczas akcji „Burza”

Mimo klęski podczas kampanii wrześniowej Polacy nie złożyli broni. W całym kraju powstawały liczne organizacje o charakterze konspiracyjnym.

Najdogodniejsze warunki dla takich działań były na ziemiach okupowanych przez Niemców, jednak oddziały partyzanckie tworzono także na dawnych Kresach. Próby scalenia i utworzenia jednej organizacji konspiracyjnej obejmującej wszystkie ziemie Rzeczypospolitej doprowadziły do utworzenia Związku Walki Zbrojnej. ZWZ powstał już w listopadzie 1939 roku z inicjatywy premiera i naczelnego wodza gen. Władysława Sikorskiego, a jego komendantem głównym został gen. Kazimierz Sosnkowski, który miał nim kierować z Francji. W rozkazie organizacyjnym zawarto podstawowe kwestie związane z funkcjonowaniem ZWZ oraz podziałem okupowanego kraju na sześć obszarów. Kierownictwo obszaru okupacji niemieckiej objął gen. Stefan Rowecki „Grot”, zaś obszaru okupacji sowieckiej gen. Tokarzewski-Karaszewicz. W czerwcu 1940 roku utworzono Komendę Główną ZWZ z gen. „Grotem” Roweckim na czele, zaś w lutym 1942 roku organizację przemianowano na Armię Krajową.

Na terenach zajętych przez Sowietów działania konspiracyjne były niezwykle trudne. Było to wynikiem braku doświadczenia wynikającego ze specyfiki pracy w konspiracji, masowych aresztowań i deportacji oraz inwigilacji środowiska prowadzonej przez agentów NKWD. Ponadto obszary wschodnie były szczelnie odcięte od centrali zlokalizowanej w okupowanej przez Niemców Warszawie. Po fali aresztowań i deportacji nastąpił swoisty zastój w tworzeniu...