System kaucyjny – sprawdzian społecznego zaufania

Wprowadzenie systemu kaucyjnego to nie tylko narzędzie walki z odpadami. Choć mechanizm opiera się na prostym założeniu ekonomicznym, jego powodzenie zależy od gotowości obywateli do współodpowiedzialności.

Czy Polacy są gotowi na system oparty na współodpowiedzialności i zaufaniu? Wprowadzenie systemu, właściwie, systemów kaucyjnych, z pozoru technicznego narzędzia do efektywnego zorganizowania selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych, może okazać się jednym z ciekawszych eksperymentów społecznych. Bo nie chodzi tu tylko o butelki i puszki. Chodzi o pytanie, a zarazem test, czy potrafimy współdziałać i dostosować się do prawa, którego skuteczność nie opiera się na przymusie, lecz na dobrowolnym uczestnictwie w mechanizmie wspólnego dobra wspartym motywacją finansową.

Kaucja, w sensie prawnym, to określona kwota pieniężna, którą wpłacamy, wierząc, że zostanie zwrócona, gdy spełnimy określony warunek: zwrócimy niezgnieciony odpad opakowaniowy. Mechanizm ten wymaga jednak czegoś więcej niż precyzyjnego przepisu, wymaga wewnętrznej kultury prawnej, rozumianej nie tylko jako znajomość norm, lecz także gotowość do ich wewnętrznego uznania i stosowania.

System kaucyjny na opakowania po napojach jest więc nie tylko instrumentem ekonomicznym wspierającym cele środowiskowe. To sprawdzian, czy polskie społeczeństwo potrafi i chce przejąć odpowiedzialność za realizację celów w zakresie selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych lub po prostu odzyskać pieniądze, czyli zapłaconą kaucję.

Prawo a rzeczywistość...