Pod flagą czerwono-czarną

Marsowe pole przy Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie to morze niebiesko-żółtych i czerwono-czarnych flag. Tak wyglądają w całej Ukrainie cmentarze wojenne poległych w wojnie z Rosją. Czerwono-czarne flagi są też tłem sztandarów i proporców wielu ukraińskich jednostek wojskowych. Skąd bierze się taka symbolika?

Jej początków należy szukać w Europie Zachodniej. Czerwona flaga pojawiła się w czasie rewolucji francuskiej (1789–1799), a Komuna Paryska w 1871 r. utrwaliła ten symbol społecznego buntu. Natomiast czarne flagi zaczęły pojawiać się w Europie w latach 80. XIX w., w środowiskach anarchistów i ruchu anarchosyndykalistycznym (Francja, Włochy, Hiszpania, Belgia). Połączenie czerwieni i czerni powstało w efekcie zbiegu dwóch rewolucyjnych nurtów jako symbol walki i sprzeciwu. Warto dodać, że czerwono-czarne barwy były też znane w środowiskach robotniczych Królestwa Polskiego podczas rewolucji 1905 r. Do Ukrainy symbolika ta dotarła pod koniec I wojny światowej – podczas wojny domowej w Rosji. Nestor Machno, przyzywany często dzisiaj, i jego oddziały w latach 1918–1921 używali czarnych i czerwono-czarnych flag, odwołując się do zachodnioeuropejskiej tradycji anarchistycznej.

Ukraińska Powstańcza Armia (UPA), powstała w 1942 r., przyjęła przede wszystkim barwy niebiesko-żółte, ale używała także kolorów czerwono-czarnych jako dodatkowego symbolu. We wspomnieniach Wołyniaków i we wczesnych zapisach flaga czerwono-czarna jednak nie występuje. Wystarczy zajrzeć do „Dokumentów zbrodni wołyńskiej” wydanych przez IPN czy wspomnień takich jak „Dziewczyny z Wołynia”. Czerwono-czarna...