Gra o Zaolzie czy gra Zaolziem?

autor zdjęcia: Piotr Mecik

źródło: Forum

Polski Cieszyn ok. 1920 r. Starówka. Granica znalazła się kilkaset metrów dalej. Reprodukcja kartki pocztowej

źródło: PAP/CAF

Zaolzie 1938 r. Po zajęciu Karwiny przez Polskę przemawia gen. Bortnowski

Terminu Zaolzie używać zaczęto po podziale Śląska Cieszyńskiego dla oznaczenia tej jego części, która będąc zamieszkana przez polską większość, w 1920 r. włączona została w granice Czechosłowacji. Wbrew utartym opiniom Zaolzie nie jest więc tożsame z całym obszarem czeskiej części Śląska Cieszyńskiego, a tylko z jej wschodnimi rejonami stanowiącymi niegdyś przedmiot polsko-czeskiej rywalizacji

Otwarty spór o przynależność tego terytorium rozpoczął się tuż po upadku Austro-Węgier i dokonanym na przełomie października i listopada 1918 r. przewrocie politycznym na Śląsku Cieszyńskim. W rezultacie przeprowadzonych wówczas zmian większość terytorium dawnego Księstwa Cieszyńskiego znalazła się pod kontrolą reprezentującej społeczność polską Rady Narodowej Księstwa Cieszyńskiego, która 5 listopada 1918 r. podpisała ze swoim czeskim odpowiednikiem, Zemským narodním výborem pro Slezsko, umowę o tymczasowym rozgraniczeniu stref wpływów. Wytyczona na tej podstawie polsko-czeska linia demarkacyjna, w przybliżeniu pokrywająca się z rozdzielającą Śląsk Cieszyński granicą etnograficzną i pozostawiająca pod władzą Rady Narodowej 77,3 proc. jego obszaru, zamieszkiwanego przez ludność w 73 proc. polskojęzyczną, w 22 proc. niemieckojęzyczną i zaledwie i w 5 proc. czeskojęzyczną, spełniała większość postulatów terytorialnych strony polskiej, której celem stało się w tych warunkach utrwalenie osiągniętego status quo, a w dalszej perspektywie – korekta granicy i uzyskanie kilku gmin znajdujących się pod kontrolą ZNV, a zamieszkanych przez Polaków.

Zupełnie przeciwstawne dążenia prezentowały władze praskie, które uznając ustalenia terytorialne wynegocjowane przez lokalnych działaczy za całkowicie sprzeczne z interesami Czechosłowacji, niemal natychmiast po zawarciu...