Troska o przestępców, a nie o ofiary

autor zdjęcia: Bartosz Siedlik

źródło: Fotorzepa

Za nieudany kodeks karny z 1997 r. odpowiadają dwaj główni jego współtwórcy: prof. Kazimierz Buchała i prof. Andrzej Zoll. To oni podsunęli ustawodawcy źle napisany projekt, który nie został jednak odrzucony – pisze prawnik.

Przestępczość jest nie do zwalczenia. Nie da się jej wyeliminować z życia społecznego. Tego uczy nas dotychczasowa historia prawa karnego.

Przestępczość można jednak tłumić i w ten sposób ograniczać. W procesie rozwoju cywilizacyjnego walka z nią różnie się kształtowała. W dawnych czasach represja karna opierała się na odpowiedzialności zbiorowej, tak samo prymitywnej jak ówczesna myśl prawnicza. Warto przypomnieć, że podczas II wojny światowej hitlerowskie władze okupacyjne stosowały odpowiedzialność zbiorową w postaci akcji pacyfikacyjnych oraz innych aktów przemocy nad zniewoloną ludnością. Był to nawrót do pierwotnych i prymitywnych rozwiązań, którym hitlerowcy nadali barbarzyńską formę.

Poznawanie trwa i trwa

Dawna odpowiedzialność karna była nie tylko zbiorowa, jeśli sprawca nie został wykryty, ale także niezależna od tego, co dziś nazywamy winą. Decydujące znaczenie miał wywołany skutek ujemny, a więc np. śmierć człowieka. Każdy, kto taki skutek spowodował, podlegał karze. Wyrazem takiego podejścia do sprawy była zasada, że „skutek oskarża".

Nowożytne prawo karne opiera się na dwóch filarach. Jednym z nich jest zasada indywidualizmu, według której odpowiada się tylko za własne czyny. Drugim jest zasada subiektywizmu, według której dla bytu przestępstwa konieczna jest nie tylko strona...