Widmo „Czexitu”

Nadchodzące wybory parlamentarne i prezydenckie w Czechach mogą stać się punktem zwrotnym w historii tego kraju, powodując radykalny, prorosyjski zwrot w polityce zagranicznej – twierdzi ekspert w dziedzinie Europy Środkowo-Wschodniej.

Do 2013 roku wydawało się, że czeska polityka jest do bólu przewidywalna. Na zmianę rządziły liberalno-konserwatywna ODS (Obywatelska Partia Demokratyczna) i socjaldemokratyczna CSSD (Czeska Partia Socjaldemokratyczne). Sytuacja ta wiązała się z demokratycznym i eurooptymistycznym konsensusem. Dwaj pierwsi prezydenci Vaclav Havel (1989–2003) oraz Vaclav Klaus (2003–2013) cieszyli się sławą wybitnych intelektualistów, choć oczywiście obaj politycy mieli swoich zagorzałych przeciwników. Czesi dumni byli zarówno z aksamitnej rewolucji, jak i „aksamitnego rozwodu". Tylko tutaj obalono komunizm w drodze autentycznie demokratycznej rewolucji. Istnieją silne paralele między aksamitną rewolucją a kolejnymi późniejszymi „kolorowymi" rewolucjami. „Rozwód" ze Słowacją był w pełni pokojowy, skutkiem czego czechosłowacki model jest przeciwstawiany jugosłowiańskiemu scenariuszowi rozwiązywania napięć na tle narodowym.

Wydawało się, że jedyny problem dla młodej demokracji stanowi silna partia komunistyczna (KSCM). Czescy komuniści nie przeszli swojej „reformacji" i nie stali się socjaldemokratami. Jedynym w zasadzie retuszem było powierzenie funkcji szefa partii słynnemu reżyserowi firmowemu Jirziemu Svobodzie, który pragnął powrotu do ideału demokratycznego socjalizmu z okresu praskiej wiosny. Nie było to założenie pozbawione szans na realizację. W 1989 roku Dubcek był dla...