Używamy plików cookies, by ułatwić korzystanie z naszych serwisów.
Jeśli nie chcesz, by pliki cookies były zapisywane na Twoim dysku zmień ustawienia swojej przeglądarki.

Szukaj w:
[x]
Prawo
[x]
Ekonomia i biznes
[x]
Informacje i opinie
ZAAWANSOWANE

Stołeczna kara wstydu

22 października 2010 | Życie Warszawy | Rafał Jabłoński
Rycina Zygmunta Vogla z roku 1785 przedstawiająca staromiejski rynek, uchwycony od wylotu Krzywego Koła. W pobliżu drewnianego wozu widać klatkę, ale jej wymiary nie zgadzają się z podawanymi w książkach. Natomiast w głębi, po lewej stronie wylotu Wąskiego Dunaju stoi pręgierz z postacią starca u góry
źródło: Forum
Rycina Zygmunta Vogla z roku 1785 przedstawiająca staromiejski rynek, uchwycony od wylotu Krzywego Koła. W pobliżu drewnianego wozu widać klatkę, ale jej wymiary nie zgadzają się z podawanymi w książkach. Natomiast w głębi, po lewej stronie wylotu Wąskiego Dunaju stoi pręgierz z postacią starca u góry
Nowomiejski ratusz – kolejna rycina Vogla. Przy jej prawym brzegu narysowano zdobiony słup przypominający pręgierz na Starym Mieście. Wszystko wskazuje na to, że jest to właśnie kolejne urzędzenie „dla wstydu”. Tylko rzeźba u góry nieco inna
autor zdjęcia: Piotr Ligier
źródło: Muzeum Narodowe w Warszawie
Nowomiejski ratusz – kolejna rycina Vogla. Przy jej prawym brzegu narysowano zdobiony słup przypominający pręgierz na Starym Mieście. Wszystko wskazuje na to, że jest to właśnie kolejne urzędzenie „dla wstydu”. Tylko rzeźba u góry nieco inna

Kara to dziś zapomniana – wystawienie skazanego pod pręgierzem, gdzie mógł zostać urzędowo wychłostany, a przez gapiów opluty, obrzucony kamieniami, ogryzkami, a czasami fekaliami. Ostatni raz ludzie stali w Warszawie pod pręgierzem w roku 1863

Wyobraźmy sobie taką sytuację – skrzyżowanie Marszałkowskiej ze Świętokrzyską. Koło wyjścia z metra stoi przykuty do słupa dresiarz, a nad nim wisi tablica z napisem: „Jan Kowalski, wybił szyby na przystanku autobusowym”. Przechodnie rzucają weń resztkami z fast foodów i śmieciami. Facetowi chce się wyjść za potrzebą, ale nikt go nie uwolni, bo musi stać do zachodu słońca.

W końcu brudzi się w spodnie, a tłum wyje ze śmiechu i robi zdjęcia. Czy Kowalski kiedykolwiek zdemoluje jeszcze przystanek?

Za co?

Kara pręgierza uznawana była dawniej za karę zaostrzoną, czyli szczególnie nieprzyjemny dodatek do innej.

W „Kurierze Warszawskim” z marca 1822 roku znalazłem następujący opis: „Na Starem Mieście wczoray i onegdaj stawiano pod pręgierzem Elżbietę Stasiakównę maiącą lat 20, ta młoda i niezamężna zbrodniarka przez zemstę na swą Panią podpaliła domostwo. Oprócz sromotnej kary stania pod pręgierzem, skazana została na kilkoletnie ciężkie więzienie z ostrzyżoną na krzyż głową i przykuciem do taczek”.

Pierwszy pręgierz wystawiono w Warszawie, jak się dziś sądzi, w połowie XVI wieku. Stał w północnej części staromiejskiego rynku przy wylocie ulicy Nowomiejskiej. Przebudowywano go wielokrotnie i jeden z opisów wspomina, iż był wielce ozdobny – u góry miał posąg starca trzymającego ściętą głowę, a drugą ręką...

Dostęp do treści Archiwum.rp.pl jest płatny.

Archiwum Rzeczpospolitej to wygodna wyszukiwarka archiwalnych tekstów opublikowanych na łamach dziennika od 1993 roku. Unikalne źródło wiedzy o Polsce i świecie, wzbogacone o perspektywę ekonomiczną i prawną.

Ponad milion tekstów w jednym miejscu.

Zamów dostęp do pełnego Archiwum "Rzeczpospolitej"

Zamów
Unikalna oferta
Brak okładki

Wydanie: 8759

Spis treści

Po godzinach

Ach, te kobiety!
Aż po grób ****
Baśka nie wpadnie
Chrzest ****
Czarny jak... mleko
Czas wolny
Czy Chopin pisał opery?
Dachy Paryża nad Warszawą
Destrukcja na dwa ciała
Dla warszawskich sąsiadów
Dzisiaj Jaś się pobawi, jutro Jan uratuje świat
Ekstra nagroda dla zwycięzcy
Essential Killing ***
Filmowe abc – ocenia Anna Kilian
Gwiaździsta noc
Idzie przebojem
Jedna noc nie do poznania
Klubowe abc – poleca R. Rybarczyk
Komiczny talent, laboratorium i koniec świata
Koszerne smaki
Kult jak zwykle świetnie gra w październiku
Magdalena uczy uczuć
Mistrzowskie klasy na Mokotowie
Muzyczna edukacja na wesoło
Na końcu świata
Niedzielny poranek z teatrem
Noc Tańca w Skwerze
Od bluesa do Toma Waitsa
Opowieści ze starego rzutnika
Oswajanie przestrzeni
Pamięci Ordonki
Pięć razy Dania
Podróż z Żelazowej Woli do Paryża
Polecamy w galeriach i muzeach
Polka z Chicago i Brazylijczyk
Postacie jak ze snu
Premiery
Radość płynąca z rytmu
Randka z Bazyliszkiem
Rzeźbiarskie tradycje
Sekret jej oczu *****
Sześć radości
Słynni małżonkowie znacznie odmłodzeni
Taneczny sabat zjaw i czarownic
To co lśni, tryska, brzmi, śpiewa
U nich nie jest nudno
Uznanie dla talentu aktorskiego Orsona Wellesa
Wejść do teatralnego klasztoru
Wszystko o małżeństwie
Z ekranu na piosenkarską estradę
Z hukiem otworzyć sezon
Z podziemia na szczyt
Zagrają
Zbieg okoliczności?
Zemsta Futrzaków *
Zimowe szaleństwo
Zwycięzca *****
Zły Józio i Pawełek Wiercipięta
Życie na kredyt
Zamów abonament