Pierwszy w boju

źródło: IPN

Hieronim Dekutowski „Zapora” – fotografia przedwojenna

źródło: IPN

Żołnierze „Zapory” – od lewej: Marian Pawełczak „Morwa” i Zbigniew Sochacki „Zbyszek” (zginie kilka dni po zrobieniu tej fotografii)

źródło: IPN

Pogrzeb poległych w czerwcu 1946 r. Janusza Michalaka „Janosika” i Zbigniewa Grodzkiego „Czarnego”

źródło: IPN

Podlegający komendantowi „Zaporze” oddział Antoniego Kopaszewskiego „Lwa” (stoi pierwszy z lewej), wieś Ignasin pod Piaskami. Kilka miesięcy później, 8 września 1946 r. „Lew” z grupą swych żołnierzy zginie w zasadzce UB w Ignasinie

źródło: IPN

Rajd na Rzeszowszczyźnie, zgrupowanie w marszu, drugi od lewej mjr „Zapora”

źródło: IPN

Wiosna 1947 r. Pierwsi z lewej: Aleksander Sochalski „Duch” i Mieczysław Pruszkiewicz „Kędziorek”

W styczniu 1945 r. „Zapora” zorganizował liczącą początkowo dziesięciu żołnierzy grupę samoobrony i stanął na jej czele. W szybkim czasie, bo już w czerwcu 1945 r., miał pod swoją komendą ponad 200 dobrze uzbrojonych partyzantów

27 października 1955 r. na terenie więzienia w Chełmie Lubelskim, w komórce przeznaczonej na parowanie ziemniaków dla świń powieszony został Tadeusz Szych „Biały" – żołnierz Armii Krajowej, od wiosny 1945 r. partyzant oddziału por./kpt. Stanisława Łukasika „Rysia", wchodzącego w skład zgrupowania dowodzonego przez cichociemnego majora Hieronima Dekutowskiego „Zaporę".

21 października 1963 r. w Majdanie, pow. Lublin, poległ od kul obławy składającej się z funkcjonariuszy SB i ZOMO Józef Franczak „Lalek" – ostatni walczący z bronią w ręku partyzant z oddziału por./kpt. Zdzisława Brońskiego „Uskoka" podlegającego komendzie mjr. „Zapory".

Przywołane fakty stanowią ostatnie karty epopei partyzantki antykomunistycznej nurtu poakowskiego z terenu Lubelszczyzny, gdzie walka zbrojna z reżimem komunistycznym była prowadzona z dużym rozmachem i konsekwencją. Śmierć „Lalka" była jej smutnym epilogiem, a także symbolicznym końcem zbrojnego oporu stawianego komunistom po 1944 r. w skali ogólnopolskiej. Postacią pierwszoplanową zbrojnego podziemia antykomunistycznego na ziemi lubelskiej był bez wątpienia wspomniany już wyżej dowódca „Białego" i „Lalka", cichociemny major Hieronim Dekutowski „Zapora". Świetny organizator i doskonały partyzant, łączący lojalność wobec konspiracyjnych struktur dowódczych z troską o los podległych sobie żołnierzy....