Złoty wiek
Za panowania ostatnich Jagiellonów w Rzeczypospolitej Obojga Narodów istniały dogodne warunki dla rozwoju gmin żydowskich. Nieprzypadkowo wiek XVI nazywany był złotym wiekiem w dziejach polskich Żydów.
Legat papieski przebywający w Polsce pisał w 1565 r.: „W tych regionach spotyka się mnóstwo Żydów, którzy nie są w pogardzie, jak to się dzieje gdzie indziej. Nie żyją w poniżeniu i nie muszą wykonywać zawodów nikczemnych. Posiadają ziemię, zajmują się handlem, studiują medycynę i astronomię. Mają wielkie bogactwa i nie tylko są zaliczani do ludzi honoru, lecz czasem nad owymi panują. Nie noszą żadnego znaku wyróżniającego i wolno im nawet mieć przy sobie broń. Krótko mówiąc, korzystają z wszelkich praw obywateli”.