Używamy plików cookies, by ułatwić korzystanie z naszych serwisów.
Jeśli nie chcesz, by pliki cookies były zapisywane na Twoim dysku zmień ustawienia swojej przeglądarki.

Szukaj w:
[x]
Prawo
[x]
Ekonomia i biznes
[x]
Informacje i opinie
ZAAWANSOWANE

Konspiracyjny krąg polskiej tradycji

09 września 2010 | Księga Kresów Wschodnich | Janusz Cisek
Maria z Billewiczów Piłsudska, matka Józefa
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Maria z Billewiczów Piłsudska, matka Józefa
Józef Wincenty Piłsudski, ojciec Józefa
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Józef Wincenty Piłsudski, ojciec Józefa
Józef Piłsudski, 1885 r.
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Józef Piłsudski, 1885 r.
Dom przy ul. Bakszta w Wilnie, w którym mieszkali Piłsudscy
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Dom przy ul. Bakszta w Wilnie, w którym mieszkali Piłsudscy
Józef Łukaszewicz
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Józef Łukaszewicz
 Mapa miejsc związanych z życiem Józefa Piłsudskiego (nazwy wytłuszczone)
autor zdjęcia: Leszek Nabiałek
źródło: Rzeczpospolita
Mapa miejsc związanych z życiem Józefa Piłsudskiego (nazwy wytłuszczone)
Delegaci PPS na kongres II Międzynarodówki. Od lewej siedzą: Ignacy Mościcki, Bolesław Antoni Jędrzejowski, Józef Piłsudski, Aleksander Dębski. Stoją: Bolesław Miklaszewski, Witold Jodko-Narkiewicz
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Delegaci PPS na kongres II Międzynarodówki. Od lewej siedzą: Ignacy Mościcki, Bolesław Antoni Jędrzejowski, Józef Piłsudski, Aleksander Dębski. Stoją: Bolesław Miklaszewski, Witold Jodko-Narkiewicz
Działacze PPS. Od lewej: Bolesław Czarkowski, Aleksander Sulkiewicz, Stanisław Jędrzejowski, Jóźef Kwiatek, Walery Sławek
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Działacze PPS. Od lewej: Bolesław Czarkowski, Aleksander Sulkiewicz, Stanisław Jędrzejowski, Jóźef Kwiatek, Walery Sławek
Aleksander Sulkiewicz
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Aleksander Sulkiewicz
„Przedświt”– pismo Związku Zagranicznego Socjalistów Polskich
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
„Przedświt”– pismo Związku Zagranicznego Socjalistów Polskich
Dom w Wilnie, w którym mieściła się redakcja „Robotnika”
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Dom w Wilnie, w którym mieściła się redakcja „Robotnika”
„Robotnik” – pismo PPS
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
„Robotnik” – pismo PPS
Maszyna drukarska, tzw. bostonka
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Maszyna drukarska, tzw. bostonka
Odsłonięcie pomnika Mickiewicza w Warszawie, 1898 r.
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Odsłonięcie pomnika Mickiewicza w Warszawie, 1898 r.
Wydawany w Galicji „Kalendarz Robotniczy”, w którym zamieszczał artykuły Józef  Piłsudski
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Wydawany w Galicji „Kalendarz Robotniczy”, w którym zamieszczał artykuły Józef Piłsudski
„Bibuła” (pierwsza część „Walki rewolucyjnej w zaborze rosyjskim”) – jedna z najbardziej znanych prac Józefa Piłsudskiego
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
„Bibuła” (pierwsza część „Walki rewolucyjnej w zaborze rosyjskim”) – jedna z najbardziej znanych prac Józefa Piłsudskiego
Karta pocztowa afirmująca walkę robotników o niepodległość
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Karta pocztowa afirmująca walkę robotników o niepodległość
Józef Piłsudski, 1899 r.
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Józef Piłsudski, 1899 r.
Piłsudski dokonuje inspekcji drużyny strzeleckiej. Zakopane 1913 r.
źródło: Muzeum Wojska Polskiego
Piłsudski dokonuje inspekcji drużyny strzeleckiej. Zakopane 1913 r.

Kresowiacy jako pierwsi odczuli gorycz upadku Rzeczypospolitej i najpewniej z tego powodu przodowali w dziele budzenia ducha narodowego. W tej postawie można wyróżnić kilka etapów.

O ile do 1863 roku dominowała ideologia powstańcza, o tyle po powstaniu styczniowym obserwujemy nowe zjawiska. Polacy (Kresowiacy w szczególności) stali się elementem składowym ruchów rewolucyjnych i politycznych w państwach zaborczych. Najlepiej było to widać w Rosji i Austro-Węgrzech. Ponadto chętniej angażowali się w strukturach międzynarodowych. Odpryskiem tego zjawiska, choć autonomicznym w działaniu, była także Polska Partia Socjalistyczna. Generalnie chodziło jednak o poszukiwanie recepty na umiędzynarodowienie sprawy polskiej i pozyskanie sojuszników za granicą. Odbudowa własnego państwa śniła się wielu rewolucjonistom z lewa i prawa, choć niewątpliwie na równi z dokonaniem modernizacji społecznej.

Drugą grupę tworzyli ci, dla których priorytetem nie było powstanie, lecz uchronienie tkanki narodowej, obrona ekonomicznego stanu posiadania, wreszcie kultury i języka. To ostatnie nabierało szczególnego znaczenia wraz z zaostrzeniem polityki rusyfikacyjnej i służyło nie tyle ideologi powstania, ile pracy społecznej. W cieniu tych wielkich procesów dojrzewał syn Marii Billewiczówny, urodzony w 1867 roku Józef Piłsudski. Pęd do samoorganizacji w wieku szkolnym dominował w co najmniej trzech pokoleniach popowstańczej młodzieży, w tym w pokoleniu Piłsudskiego. Rusyfikacja i kulturowe wyzucie z tradycji doskwierało w Wilnie w sposób szczególny. Oficjalna...

Dostęp do treści Archiwum.rp.pl jest płatny.

Archiwum Rzeczpospolitej to wygodna wyszukiwarka archiwalnych tekstów opublikowanych na łamach dziennika od 1993 roku. Unikalne źródło wiedzy o Polsce i świecie, wzbogacone o perspektywę ekonomiczną i prawną.

Ponad milion tekstów w jednym miejscu.

Zamów dostęp do pełnego Archiwum "Rzeczpospolitej"

Zamów
Unikalna oferta
Brak okładki

Wydanie: 8722

Spis treści

Styl życia

Zamów abonament